Gids voor het maken van kombucha: Van start tot verfrissende drank!

Blog: oktober 2025

Kombucha, die sprankelende en verfrissende drank, heeft de afgelopen jaren de harten van velen veroverd.

Maar wat als we je vertellen dat je deze heerlijke, probiotische drank gewoon thuis kunt maken?

In deze gids voor het maken van kombucha, nemen we je stap voor stap mee in het proces. Van het selecteren van de juiste ingrediënten tot het fermenteren en bottelen van je eigen brouwsel.

Je leert niet alleen de basisprincipes van het maken van kombucha, maar ook handige tips en trucs om je kombucha drank naar eigen smaak aan te passen.

Of je nu een beginner bent of al wat ervaring hebt, deze gids biedt alles wat je nodig hebt om je zelfgemaakte kombucha naar een hoger niveau te tillen. Maak je klaar om jezelf en je vrienden te verrassen met een verfrissende smaakexplosie die ook nog eens goed is voor je gezondheid!

Wat is kombucha en waar komt het vandaan?

Kombucha is een gefermenteerde thee die zijn oorsprong vindt in Oost-Azië, waar het al duizenden jaren wordt geconsumeerd.
De exacte oorsprong is niet geheel duidelijk, maar velen geloven dat het zijn roots heeft in China, waar het bekend stond als de 'thee van onsterfelijkheid'.

In de loop van de tijd verspreidde de drank zich naar andere delen van Azië en Rusland en uiteindelijk naar de rest van de wereld.
Het is een sprankelende, lichtzure drank die bekend staat om zijn verfrissende smaak en ook gezondheidsvoordelen.
De kern van kombucha is een symbiotische cultuur van bacteriën en gist, vaak aangeduid als een SCOBY (Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast).
Deze scoby fermenteert zoete thee en zet suikers om in organische zuren en koolzuurgas, wat de karakteristieke bruis en licht zure smaak van kombucha geeft.
De fermentatie resulteert ook in de productie van probiotica, wat bijdraagt aan de gezondheidsvoordelen van de drank.

Hoewel het fermentatieproces eenvoudig lijkt, vereist het wel enige zorg en aandacht voor detail om een smakelijk en veilig eindproduct te verkrijgen.
In de afgelopen decennia is kombucha enorm populair geworden in het Westen, deels dankzij de toenemende belangstelling voor gezonde voeding en natuurlijke producten.

Het is nu gemakkelijk verkrijgbaar in veel supermarkten en speciaalzaken, maar het maken van je eigen kombucha thuis biedt een unieke kans om te experimenteren met smaken en ingrediënten.
Bovendien is het een kosteneffectieve manier om te genieten van deze gezonde drank, omdat de benodigdheden relatief goedkoop zijn en een scoby zich kan vermenigvuldigen, waardoor je steeds opnieuw kunt brouwen. En je kunt dus uiteindelijk een van de door jou ontwikkelde scoby's uitdelen aan andere geïnteresseerden.

De gezondheidsvoordelen van kombucha

Kombucha wordt vaak geprezen om zijn vele gezondheidsvoordelen, hoewel wetenschappelijk onderzoek in dit gebied nog steeds in ontwikkeling is.
Een van de belangrijkste voordelen is de aanwezigheid van probiotica, die bijdragen aan een gezonde darmflora.
Een gezonde darmflora is cruciaal voor een goed functionerend immuunsysteem en een goede spijsvertering.
Regelmatige consumptie van probiotische producten zoals kombucha kan helpen om de balans van goede bacteriën in je darmen te herstellen en te onderhouden.

Daarnaast bevat kombucha verschillende bioactieve stoffen zoals antioxidanten, die helpen om vrije radicalen in het lichaam te neutraliseren. Vrije radicalen kunnen cellulaire schade veroorzaken die bijdraagt aan veroudering en de ontwikkeling van chronische ziekten.
Het drinken van kombucha kan daarom helpen om de algehele gezondheid te bevorderen en de risico's van bepaalde ziekten te verminderen.
Sommige onderzoeken suggereren zelfs dat kombucha kan bijdragen aan een betere leverfunctie door het ontgiftingsproces in het lichaam te ondersteunen.

Kombucha bevat ook verschillende zuren zoals azijnzuur, melkzuur en gluconzuur, die antimicrobiële eigenschappen hebben.
Deze zuren kunnen helpen om schadelijke bacteriën en gisten in het lichaam te bestrijden, wat bijdraagt aan een betere algehele gezondheid.

Hoewel kombucha geen wondermiddel is, kan het als onderdeel van een gezond dieet en levensstijl zeker bijdragen aan je welzijn. Het is echter belangrijk om te onthouden dat overmatige consumptie kan leiden tot negatieve bijwerkingen, dus matigheid is geboden.

Benodigdheden voor het maken van kombucha

Voordat je aan de slag gaat met het maken van kombucha, is het belangrijk om de juiste benodigdheden te verzamelen.

Sommige spullen heb je misschien al, andere is wat lastiger aan te komen. Weet dat Kefirshop alle benodigdheden in huis heeft.
Onder ieder bovenkopje waar benodigde artikelen genoemd worden, staat een link naar de genoemde artikelen. Zo heeft u een boodschappenlijstje.

1. De scoby en startvloeistof

Een van de meest cruciale onderdelen is de kombucha scoby, die je:

• Bij Kefirshop kun je een jun scoby kopen (afgeleide van kombucha, maar gemaakt met groene thee en rauwe honing)

• Bij gespecialiseerde natuurwinkels of online,

• Of je kunt een deel van een bestaande scoby van een vriend krijgen.

Samen met de scoby heb je ook een startvloeistof nodig, wat meestal kombucha drank is van een eerdere batch (1 deciliter benodigd).
Dit helpt om de eerste fermentatiefase te versnellen en de juiste bacteriële balans te waarborgen.

► Scoby kopen

2. Glazen pot en afdekdoekje

Daarnaast heb je een grote glazen pot nodig om het fermentatieproces in te laten plaatsvinden.
Vermijd het gebruik van plastic of metaal, omdat deze materialen kunnen reageren met de zuren in de kombucha en ongewenste chemicaliën kunnen afgeven. Kombucha is behoorlijk zuur!

Glazen potten zijn ideaal omdat ze niet reageren op de inhoudsstoffen van wat gefermenteerd wordt en je gemakkelijk het fermentatieproces kunt monitoren. Daar komt bij dat de pot ook eenvoudig te reinigen is en glas is ook krasvast.

Je hebt ook een ademende doek of koffiefilter nodig om de pot af te dekken, samen met een elastiek om deze op zijn plaats te houden. Dit zorgt ervoor dat er lucht bij kan, maar houdt stof en insecten buiten.
De basis voor het brouwen van kombucha is zoete thee, dus je hebt een goede kwaliteit thee en suiker nodig.

► Glazen kombucha pot kopen

► Afdekdoekje kopen

3. Ingrediënten: Thee en suiker

Zwarte thee en groene thee zijn de meest gebruikte soorten, maar je kunt ook experimenteren met andere theeën zoals witte thee of oolong. De suiker is essentieel voor het fermentatieproces omdat de gist en bacteriën in de scoby deze omzetten in zuren, koolzuurgas en andere stoffen.

Het is aan te raden om uitsluitend biologische ingrediënten te gebruiken. De geringste hoeveelheid pesticiden of andere ongewenste toevoegingen, kunnen een verwoestende uiwerking hebben op de kwetsbare scoby symbiose.

► Biologische groene thee kopen

► Biologische rietsuiker kopen

4. Fles, lepel en mengkom

Tot slot heb je nog wat basisgereedschap nodig zoals een waterkoker / fluitketel om de thee te zetten, een houten of plastic lepel om te roeren, een mengkom op de kombucha drank in op te vangen.

En glazen flessen voor het bottelen van je kombucha drank.

► Fermentatielepel kopen

► Boro fermentatiefles kopen

Stap-voor-stap handleiding voor het brouwen van kombucha

Nu je alle benodigdheden hebt, is het tijd om aan de slag te gaan met het fermenteren (ofwel brouwen) van je eigen kombucha. Volg deze eenvoudige stappen om je eerste batch te maken:

1. Bereid de thee: Breng ongeveer 3 liter water aan de kook in een grote pan. Voeg 8-10 theezakjes of 8-10 gram losse thee toe en laat dit 5-10 minuten trekken. Verwijder de theezakjes of zeef de losse thee eruit. Voeg vervolgens 1 kop suiker toe aan de hete thee en roer tot deze volledig is opgelost. Laat de thee afkoelen tot kamertemperatuur.
    
2. Combineer thee en scoby: Giet de afgekoelde thee in je glazen pot. Voeg 1-2 kopjes startvloeistof (kombucha van een eerdere batch) toe. Plaats de scoby voorzichtig in de pot. Bedek de pot met een ademend afdekdoekje zakdoek of koffiefilter en bevestig deze met een elastiek.
   Mocht je de scoby van iemand anders betrekken, vraag dan ook om de startvloeistof. Dat vergroot de kans op een goede fermentatie enorm!
    
3. De kombucha fermentatie zelf: Zet de pot op een warme, donkere plek waar het ongemoeid gelaten kan worden. Idealiter is de temperatuur tussen de 20-25°C. Boven de verwarming kan dus al snel te warm zijn, vooral in de winer!
   Laat de kombucha 6-14 dagen fermenteren. Gedurende het laatste deel van deze periode kun je proeven. Hoe langer je fermenteert, hoe zuurder en minder zoet de kombucha wordt. Je kunt dus variëren, afhankelijk van je eigen voorkeur. Als je relatief kort fermenteert, gebruik dan niet teveel suiker!
    
4. Bottelen (en optioneel tweede fermentatie): Na de eerste fermentatie kun je de kombucha overgieten in glazen flessen voor een tweede fermentatie. Dit is het moment om smaken toe te voegen zoals fruit, kruiden of sappen. Laat de flessen 1-3 dagen bij kamertemperatuur staan om koolzuur te ontwikkelen. Zorg ervoor dat je de flessen dagelijks laat ontluchten om te voorkomen dat ze barsten.
    
5. Koelen en serveren: Na de tweede fermentatie zijn je flessen kombucha klaar om te worden gekoeld. Zet ze in de koelkast om het fermentatieproces te stoppen en geniet van je zelfgemaakte, verfrissende kombucha!

Veel voorkomende fouten bij het maken van kombucha en hoe deze te vermijden

Hoewel het proces van het maken van kombucha relatief eenvoudig is, zijn er een aantal veelvoorkomende fouten die je kunt tegenkomen. Dat zijn o.a.:

1. Een van de meest voorkomende fouten is het gebruik van slecht gesteriliseerde materialen.
   Onvoldoende schoonmaken van je potten, flessen en gereedschap kan leiden tot besmetting met ongewenste bacteriën en schimmels.
   Zorg er altijd voor dat je alle materialen goed schoonmaakt met heet water en eventueel een milde zeep voordat je begint.
    
2. Het fermenteren bij de verkeerde temperatuur
   Kombucha fermentatie vereist een stabiele omgevingstemperatuur tussen 20-25°C.
   Als de temperatuur te laag is, zal de fermentatie vertragen of zelfs stoppen, wat kan leiden tot een zwakke smaak en weinig prik in de drank.
   Aan de andere kant, als de temperatuur te hoog is, kan de fermentatie te snel verlopen en een te zure of zelfs onaangename smaak veroorzaken. Dat kun je deels opvangen met aangepaste verhoudingen qua ingrediënten en de fermentatieduur.
   Gebruik een thermometer om de temperatuur in de gaten te houden en plaats de pot op een geschikte plek.
    
3. Een derde fout is het niet goed afdekken van de pot
   Het is essentieel om de pot goed af te dekken!
   Dit om te voorkomen dat stof, insecten en andere verontreinigingen in de kombucha terechtkomen, waaronder ook schimmelsporen en patogene bacteriën. Echter, de afdekking moet ook lucht doorlaten om het fermentatieproces te ondersteunen.
   Gebruik geen luchtdichte deksels, omdat dit de groei van de scoby kan verstikken en de fermentatie kan stoppen.
   Maak dus ook niet de fout om een pot met luchtslot of waterslot te gebruiken, want dat moet je bij kombucha (en jun en ook viili yoghurt) juist niet doen!
   Controleer regelmatig of het doekje of filter nog goed op zijn plaats zit.

Variaties en smaken: creatief zijn met kombucha

Een van de leukste aspecten van het maken van kombucha thuis, is de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende smaken en variaties. Doe dit echter niet met de standaard fermentatie (met suiker en thee), maar met de reeds bereide kombucha drank. Op die manier kun je ingrediënten gebruiken, die je normaal gesproken bij de eerste fermentatie niet kan gebruiken. Bijvoorbeeld, omdat ze een antibiotische werking hebben (zoals bv. gember, oregano). Dus:

Tweede fermentatie kombucha

De tweede fermentatiefase is het ideale moment om je creativiteit de vrije loop te laten. Voeg vers fruit, kruiden, specerijen of sappen toe aan je kombucha om unieke en heerlijke combinaties te creëren.
Enkele populaire toevoegingen zijn gember en citroen, bessen, munt, hibiscus en zelfs lavendel.

Gember, munt en citroen zijn een klassieke combinatie die zorgt voor een verfrissende en licht pittige smaak. Snijd een stuk verse gember in dunne plakjes en voeg dit samen met een beetje citroensap of -schil toe aan je kombucha, voordat je het bottelt voor de tweede fermentatie.

Laat het 1-3 dagen fermenteren bij kamertemperatuur en geniet van de pittige en verfrissende drank.
Voor een fruitige twist kun je bessen zoals frambozen, aardbeien of bosbessen toevoegen aan je kombucha.

Pureer het fruit lichtjes om de smaken vrij te laten komen en voeg het toe aan je flessen kombucha. Deze vruchten geven niet alleen een heerlijke smaak, maar zorgen ook voor een prachtige kleur.
Munt en hibiscus zijn andere geweldige toevoegingen die je kombucha een bloemige en kruidige smaak geven. Experimenteer met verschillende combinaties om je perfecte smaak te vinden.

Als je op zoek bent naar iets meer exotisch, probeer dan specerijen zoals kaneel, kardemom of steranijs toe te voegen. Deze specerijen voegen een warme en complexe smaak toe aan je kombucha, perfect voor de koudere maanden (glühwein kombucha??).
Vergeet niet om je creaties goed te labelen en bij te houden welke combinaties je het lekkerst vindt.
Zo kun je je favoriete recepten gemakkelijk opnieuw maken en blijven experimenteren met nieuwe smaken.

Het fermentatieproces: wat je moet weten

Het fermentatieproces van kombucha is zowel fascinerend als cruciaal voor het creëren van een heerlijke en gezonde drank.
Tijdens de fermentatie werken de bacteriën en gisten in de scoby samen om de suikers in de thee om te zetten in organische zuren, koolzuurgas en andere bioactieve stoffen.
Dit proces verloopt in twee fasen:

1. De eerste fermentatie - Die plaatsvindt in de grote glazen fermentatiepot

2. De tweede fermentatie -  Die plaatsvindt in de afgesloten flessen

1. Eerste fermentatie

Tijdens de eerste fermentatie vormen de bacteriën en gisten een dikke, gelatineachtige laag op het oppervlak van de thee. Dit is de scoby die zich voedt met de suiker en tegelijkertijd probiotica, zuren en kleine hoeveelheden alcohol produceert.
Het is zaak om de kombucha regelmatig te proeven tijdens deze fase, om te bepalen wanneer de juiste balans tussen zoet en zuur is bereikt.
Dit kan variëren afhankelijk van de omgevingstemperatuur, fermenatieduur en de sterkte van de gebruikte thee.

2. Tweede fermentatie

De tweede fermentatie is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de bubbels of prik in de kombucha. Dit gebeurt door de kombucha in luchtdicht afgesloten flessen te doen, waardoor het geproduceerde koolzuurgas niet kan ontsnappen. Het is tijdens deze fase dat je ook extra smaken kunt toevoegen.

Na 1-3 dagen is de kombucha meestal bruisend en klaar om te worden gekoeld en gedronken.

Het fermentatieproces is een delicaat evenwicht en kan worden beïnvloed door verschillende factoren zoals temperatuur, tijd en de kwaliteit van de ingrediënten.
Het is een leerproces waarbij je door ervaring en experimenteren kunt ontdekken wat het beste werkt voor jouw specifieke omstandigheden en smaakvoorkeuren.
Houd een logboek bij van je brouwsels om te volgen wat goed werkt en wat niet, zodat je je techniek continu kunt verbeteren.

Hoe je kombucha veilig kunt bewaren en serveren

Het goed bewaren en serveren van kombucha is essentieel om ervoor te zorgen dat je drankje veilig en lekker blijft.
Na de tweede fermentatie moeten de flessen kombucha in de koelkast worden bewaard. De koude temperatuur vertraagt de fermentatie aanzienlijk en helpt de smaken te behouden. Kombucha kan in de koelkast enkele weken tot zelfs maanden goed blijven, hoewel de smaak en bruis na verloop van tijd kunnen veranderen.

A. Voorkom ontploffende flessen

Bij het serveren van kombucha is het belangrijk om voorzichtig te zijn met het openen van de flessen, vooral als ze lange tijd ongeopend zijn gebleven. Het koolzuurgas kan zich ophopen en ervoor zorgen dat de kombucha overloopt bij het openen.
Open de flessen langzaam en over een gootsteen of een kom om mogelijke rommel te voorkomen. Het kan ook nuttig zijn om de flessen lichtjes te kantelen en de druk geleidelijk vrij te laten.

B. Serveren

Als je kombucha serveert, kun je het direct uit de fles schenken of door een fijne zeef gieten om eventuele bezinksel of stukjes fruit te verwijderen. Kombucha kan puur worden gedronken of gemengd met andere dranken zoals vruchtensap, bruisend water of zelfs cocktails voor een verfrissende en gezonde twist.

Experimenteer met verschillende serveermethoden om te ontdekken wat jij en je gasten het lekkerst vinden.
Het is ook belangrijk om te onthouden dat kombucha een levende drank is die probiotica en actieve fermenten bevat. Dit betekent dat de smaak en samenstelling in de loop van de tijd kunnen veranderen.

C. Voedselveilig bewaren

Hoewel dit deel uitmaakt van de charme van zelfgemaakte kombucha, is het essentieel om goede hygiëne te handhaven en regelmatig te controleren op tekenen van bederf zoals een onaangename geur of schimmel.

Als je twijfelt over de veiligheid van je kombucha, is het beter om het niet te drinken en een nieuwe batch te beginnen.

Veelgestelde vragen over het maken van kombucha

Tijdens het maken van kombucha kunnen er veel vragen opkomen, vooral voor beginners. Hier beantwoorden we enkele van de meest voorkomende vragen om je op weg te helpen.

1. Hoe weet ik of mijn scoby gezond is?
   Een gezonde scoby is dik, gelatineachtig en heeft een lichtbruine kleur. Het kan verschillende lagen hebben en kleine donkere vlekken die teerachtig lijken. Dit is normaal en geen reden tot bezorgdheid. Als je echter groene, zwarte of roze schimmel ziet, gooi dan de scoby en kombucha weg en begin opnieuw met een nieuwe scoby en startvloeistof.

2. Waarom is mijn kombucha te zuur of te zoet?
   De smaak van kombucha hangt af van de fermentatietijd. Als je kombucha te zuur is, heb je het waarschijnlijk te lang laten fermenteren. Verkort de fermentatietijd bij je volgende batch. Als het te zoet is, heeft het niet lang genoeg gefermenteerd. Laat het langer staan en proef regelmatig totdat de gewenste smaak is bereikt.

3. Kan ik verschillende soorten thee gebruiken?
   Ja, je kunt verschillende soorten thee gebruiken zoals zwarte, groene, witte of oolong thee. Vermijd echter gearomatiseerde theeën die oliën of toegevoegde smaken bevatten, omdat deze de scoby kunnen beschadigen. Experimenteer met verschillende theeën om te ontdekken welke smaak je het lekkerst vindt.
    
4. Hoe vaak kan ik dezelfde scoby gebruiken?
   Een scoby kan meerdere keren worden gebruikt en zal zich vermenigvuldigen bij elke batch. Je kunt de nieuwe lagen van de scoby scheiden en gebruiken om nieuwe batches te starten of delen met vrienden. Zorg ervoor dat je de scoby goed onderhoudt door hem in een klein beetje kombucha gekoeld (koelkast, geen vriezer) te bewaren wanneer het niet in gebruik is.
   Zo'n opbergmogelijkheid in een pot wordt ook wel een scoby hotel genoemd.
    
5. Is kombucha veilig tijdens de zwangerschap?
   Hoewel kombucha veel gezondheidsvoordelen heeft, bevat het kleine hoeveelheden alcohol (normaal minder dan 1%) en cafeïne, en het is een gefermenteerde drank. Dus histaminerijk. Het is belangrijk om met je arts te overleggen voordat je kombucha drinkt tijdens de zwangerschap om ervoor te zorgen dat het veilig is voor jou en je baby.

Conclusie en tips voor beginners

Het maken van kombucha thuis is een lonende en leuke ervaring die je in staat stelt om een gezonde en verfrissende drank te creëren die je naar eigen smaak kunt aanpassen.

Deze ultieme gids heeft je de basisprincipes bijgebracht, van het verzamelen van de juiste benodigdheden tot het fermenteren en bottelen van je eigen kombucha. Met een beetje geduld en experimenteren kun je genieten van je zelfgemaakte, probiotische drank die niet alleen heerlijk is, maar ook goed voor je gezondheid.

Voor beginners is het belangrijk om klein te beginnen en de basis onder de knie te krijgen voordat je gaat experimenteren met verschillende smaken en variaties.
Houd je aan de aanbevolen stappen en tijden voor de eerste paar batches en maak notities over wat wel en niet werkt. Dit helpt je om je techniek te verbeteren en consistent heerlijke kombucha te maken.

Wees niet ontmoedigd door eventuele tegenslagen of fouten. Het fermentatieproces kan soms onvoorspelbaar zijn, maar met elke batch leer je meer en word je vaardiger in het brouwen van kombucha.
Vergeet niet om plezier te hebben en je creativiteit te gebruiken om unieke en lekkere combinaties te creëren.
Nodig vrienden en familie uit om je zelfgemaakte kombucha te proeven en deel je ervaringen en tips met anderen. Veel succes en geniet van je kombucha-avontuur!

Zelf beginnen met kombucha maken?

Dat kan op 2 manieren:

1. Eenvoudig kombucha maken met ferment

2. Geen kombucha, maar Jun maken met scoby (mooiere eigenschappen dan kombucha)

Rest mij om je succes te wensen!!

Auteur: Michel Kemperman

Mutatiedatum: 03-11-2025